In deze blog worden de volgende punten behandeld:

1. Informatie verzamelen door kijken en waarnemen
2. Kijken en waarnemen: scherpe waarneming
3. Kijken en waarnemen: perifere gezichtsveld
4. Vizier scherpstellen
5. Aandacht verdelen over informatiepunten

Informatie verzamelen door kijken en waarnemen

Tijdens het motorrijden verzamel je informatie over wat er zich om je heen afspeelt. Je komt overig verkeer tegen, ziet informatieborden langs de weg, de staat van het wegdek, het verloop van bochten… Op basis van alle informatie die je onderweg tegenkomt, neem je beslissingen en voer je, het liefst tijdig, de juiste handelingen uit. Onze zintuigen helpen ons hierbij. Maar kijken doe je altijd nog met je ogen, dus zicht is en blijft het belangrijkste. Daarbij maken we onderscheid tussen kijken en waarnemen.

Kijken en waarnemen: scherpe waarneming

Kijken begint zodra je je ogen open doet. Vervolgens is het belangrijk dat je je bewust wordt van wat je ziet en wat de beelden voor jou betekenen. Dit proces heet waarnemen. Dat kun je doen met slechts een heel klein deel van je totale gezichtsveld, je zogenaamde scherpe waarneming (het foveale gezichtsveld, ik noem het hierna je vizier). Denk hierbij aan de grootte van je hand bij een uitgestrekte arm. Een leuk testje om dit te bewijzen: neem het woord BEWIJZEN maar eens scherp waar. De woorden eromheen zul je bijna niet meer kunnen lezen. Kijk je naar de afbeelding dan kun je dit vergelijken met het gebied binnen de rode cirkel.

Kijken en waarnemen: perifere gezichtsveld

Het gebied rondom je scherpe waarneming noemen we het perifere gezichtsveld. Wat daarbinnen gebeurt zie je niet scherp, maar je kunt nog wel reageren op bewegingen erbinnen. Om die scherp te kunnen zien, zul je je scherpe waarneming – je vizier – daarop moeten richten. Denk bijvoorbeeld aan informatie op een verkeersbord naast de weg. Kijk je naar de afbeelding dan kun je dit vergelijken met het gebied binnen de blauwe cirkel.

Vizier scherpstellen

Alles wat buiten het perifere gezichtsveld valt zie je nog wel als licht en kleur. Op basis hiervan kun je alleen geen beslissingen nemen. Wil je die informatie opnemen, dan zul je dus je vizier daarop moeten scherpstellen. Even een testje: kijk naar de afbeelding en richt je aandacht op de rode cirkel. Je zult merken dat het bijna onmogelijk is om tegelijkertijd de informatie over de adviessnelheid op de borden te lezen.

Aandacht verdelen over informatiepunten

Omdat de informatie die je onderweg op de motor tegenkomt verspreid is, moet je je aandacht goed verdelen over deze belangrijke informatiepunten. Dit is een voortdurend proces en moet zo min mogelijk onderbroken worden door té laag naar de grond of naar beneden (tellers, knoppen, navigatie) te kijken.

Waarom is dit nou zo belangrijk?

Elk stukje waarneming kun je zien als een dia. Je hersenen maken van deze dia's een soort film. Op basis hiervan neem je beslissingen. Is je kijktechniek niet goed, teveel of te vaak naar beneden, dan zul je deze film steeds ‘onderbreken’. De film van je omgeving stopt. Zodra je weer start met waarnemen kan je omgeving sterk veranderd zijn. Je bent inmiddels verderop (bijvoorbeeld bij 72 kilometer per uur ben je per seconde 20 meter verder) of andere verkeersdeelnemers zijn verplaatst. Je moet als het ware beginnen aan een nieuwe film, en dat kost tijd.

Terwijl deze tijd verstrijkt, ben je onvoldoende bewust van de handelingen die je had moeten verrichten om veilig te rijden. Het is dus belangrijk om op een goede manier waar te nemen, wil je veilig en ontspannen motorrijden!

Onze 12-delige serie over veilig motorrijden

Veilig motorrijden kun je leren! Bijvoorbeeld door onze 12-delige serie te lezen van motorinstructeur Eric, waarin we alle vaardigheden die je nodig hebt bespreken. Bekijk de 12-delige serie hier.

Gerichte risico's vermijden bij het motorrijden

Het is belangrijk om je – ook na het halen van je rijbewijs – te blijven ontwikkelen. Dat doe je door veel te rijden, maar ook door je bij te scholen in het veilig motorrijden.

Via MotoShare kun jij als beginnende of ervaren motorrijder specifieke trainingen volgen. De trainingen worden gegeven door een ervaren instructeur.

De training Motorrijden met minder risico is een eendaagse training waarin je in een kleine groep (maximaal 4) je techniek gaat verbeteren.