Het is het favoriete gespreksonderwerp van motorrijders onder elkaar. "Hoe snel is die van jou?" of "Hoeveel pk's heeft jouw motor? Dan rijst de vraag; hebben we het over koppel of vermogen? Een echte kenner mengt zich in het gesprek en vraagt ook naar het koppel van jouw motorfiets. En bij welk toerental het vermogen wordt geleverd. Ben jij de draad kwijt?

We kunnen ons voorstellen dat je wilt weten hoe het precies zit met topsnelheid, toeren, koppel en vermogen. Het is een verhaal over kilowatts, Newtonmeters en kilogrammen. Het is best ingewikkeld om dit eenvoudig uit te leggen. Toch doen we een poging.

Wanneer er over de prestaties van een motor wordt gesproken, komt al snel de discussie ‘koppel of vermogen’ op gang: Maar wat is nu koppel? En hoe verhoudt koppel zich tot vermogen?

Koppel gaat over de kracht waarmee de motor de krukas laat ronddraaien. Dit wordt uitgedrukt in Nm (Newtonmeter). Vermogen is de hoeveelheid energie die de kracht van de motor in een bepaalde tijd kan leveren. Dit wordt uitgedrukt in (kilo) Watt.

De Triumph Rocket 3 is de productie motor die op dit moment het meeste koppel levert. Hoeveel koppel dat is? Zo'n 211 Nm bij 4.000 toeren per minuut..

Een motorfiets heeft een motorblok met zuigers die een drijfstang (die aan de krukas is verbonden) aandrijven. Via een versnellingsbak zorgt de krukas ervoor dat de kracht van jouw motorblok op het achterwiel wordt overgebracht.

De kracht van jouw motorblok zit in hem in de hoeveelheid koppel die het blok kan leveren. De berekening van koppel is eenvoudig. Als je (als mens) een gewicht van 100kg in 1 seconde 1 meter omhoog tilt, dan lever je een vermogen van 1kW. Dat is ongeveer 1.33pk.

De kracht komt uit de cilinder(s) van jouw motor en wordt uitgeoefend op de krukas. Die kracht ontstaat door de zuiger die door het mengsel van lucht en brandstof (en een vonkje) in beweging komt. Nog een rekenvoorbeeld. Een viertakt motor heeft per twee omwentelingen een arbeidsslag. Als een viertaktmotor bij 6000 tpm 50 NM aan koppel levert, dan komt het erop neer dat dit blok 3000 keer per minuut 50 NM aan koppel levert.

Je motor versnelt omdat het motorblok jouw achterwiel met een bepaalde kracht laat ronddraaien. Je motor heeft een bepaalde topsnelheid omdat de motor de wielen met een genoeg kracht kan laten ronddraaien om een bepaalde hoeveelheid wrijvingskracht te overwinnen.

Het getal bij 'koppel' in de folder van jouw motor geeft aan wat de kracht is waarmee de motor de krukas laat ronddraaien. Niet de kracht waarmee je wielen worden rondgedraaid. Hier spelen ook gewicht, vermogen (cilinderinhoud) en je versnellingsbak een rol.

De Kawasaki Ninja H2R is op het moment de productie motor met het meeste vermogen en hoogste topsnelheid. De maar liefst 310 pk staat garant voor een topsnelheid van zo'n 400 km/u.

Tussen de krukas en de wielen zit een versnellingsbak die het draaimoment verandert. Jouw motorblok levert altijd dezelfde kracht. Toch heeft jouw motor in de eerste versnelling meer trekkracht dan in de vijfde versnelling. De combinatie van vermogen en koppel bepaalt samen met je versnellingsbak met hoeveel kracht je achterwiel wordt aangedreven.

Een motor met weinig cilinderinhoud (en daarmee weinig vermogen) heeft over het algemeen veel toeren nodig om het maximale koppel op het achterwiel over te brengen. Dit soort motoren (die passen bij een A1 of A2 rijbewijs) moeten voor optimale prestaties hoog in de toeren worden bereden. Er zijn ook motoren die als bij weinig toeren veel koppel leveren. Denk aan een Harley met 1600 cc.

Wat is beter? Een motor van 250 kilo met 100pk en 250Nm koppel? Of een fiets van 175 kilo met 90pk en slechts 150Nm koppel? Waar het eigenlijk om gaat is vermogen per kilogram.

Als je alle factoren naast elkaar bekijkt, kun je het vermogen van een motorfiets het beste uitdrukken in vermogen per kilo motorgewicht. Als je alleen de cijfers uit de folder van de ene motor met de andere motor vergelijkt, vergelijk je alleen het blok zonder de motor eromheen.

Eigenlijk is er tussen die twee geen 'beter' of 'slechter'. Met veel koppel trek je snel weg bij het stoplicht en trek je de motor snel uit een bocht. Enkel betekent veel koppel vaak ook een grotere motorinhoud en meer gewicht. Of juist een lichtere motor met minder vermogen. De topsnelheid licht daardoor lager. Vermogen komt weer goed van pas als je echt sportief wilt rijden. Denk aan racemotoren voor het rijden op het circuit. Deze motoren hebben vaak juist meer vermogen en topsnelheid dan koppel.

Duizelt het jou van alle berekeningen en theorieën rond vermogen en koppel? En wil je eigenlijk niet meer nadenken over de vraag 'Koppel of vermogen?'. Dan wordt het tijd om gewoon lekker te gaan rijden. Bij MotoShare kies je uit honderden motoren bij jou in de buurt. Wij wensen je in ieder geval veel plezier met het vermogen en koppel (!) van jouw volgende huurfiets!